Dirigentles (groep 3 tot en met 8) 

Doel(en) van de les

Aan het einde van deze les kennen de leerlingen verschillende manieren om een 'orkest' (klas) muziek te laten maken door middel van het gebruiken van lichaamstaal. 

Domeinen van muziek binnen de les

Muziek maken, improviseren en componeren 

Benodigdheden

Schoolinstrumenten (denk aan schellenraam, handtrommels, maracas (sambaballen), cabasa, shake-eggs, guiro (rasp), tamboerijn, bellenkrans, castagnettes, triangel, bekkens, claves, woodblock, ritmestokjes, cowbell, a-gogo-bells, rainmaker, djembé) wat de school maar voor instrumenten heeft. 

Bronvermelding

SchoolTV, dirigenten: https://www.youtube.com/watch?v=iBUd5MVmBtI 

Inleiding

Schrijf als leerkracht groot op het bord: 'orkest' en laat de leerlingen benoemen waar ze aan denken bij het woord orkest. Ongetwijfeld zal een leerling de dirigent benoemen, wanneer dit niet het geval is stel je de vraag: 'En het orkest kijkt naar iemand, wie staat er dan voor het orkest?' 

Hiermee ga je in gesprek met de leerlingen over het orkest en benoem je dat jullie in deze les iets meer gaan leren over dirigenten en hoe je zelf moet dirigeren. 

Kern

Bekijk met de hele klas het filmpje van SchoolTV: https://www.youtube.com/watch?v=iBUd5MVmBtI. Voordat je het filmpje gaat kijken, geef de leerlingen een kijkvraag mee: Wat voor bewegingen maakt de dirigent om het orkest te laten spelen wat hij wil? 

Kom na het filmpje weer terug op de kijkvraag, bespreek dit met de leerlingen (antwoord: hij kan verschillende dingen doen met zijn handen, zoals volume, maat, ritme, welke groep wanneer speelt). 

Vandaag gaan de leerlingen dit ook doen. Alle leerlingen krijgen een instrumentje, leg van tevoren uit hoe je welk instrument bespeelt. Dit is niet alleen belangrijk voor het spelen van het instrument, maar ook voor de ontwikkeling van de leerlingen met muziekinstrumenten. 

Bewegingen die je kunt maken als dirigent voor de klas: 

• Maat aangeven met handen (heen en weer de maatslaan) 
• Volume aangeven met handen (hoe groter je bewegingen, hoe harder de leerlingen spelen) 
• Per groep iets laten spelen (maak stopgebaar naar de ene groep en een startsein naar de andere) 
• Wissel van tempo (ga steeds sneller de maatslaan)

Je kunt bovenstaande voorbeelden gebruiken, maar je kunt ook met de klas bewegingen bedenken om acties uit te laten voeren.

Begin als leerkracht zelf voor de klas met alle bewegingen en de klas als orkest. Dit laat zien dat het niet erg is dat het er een beetje gek uit ziet, want sommige bewegingen kunnen gek overkomen. Vraag daarna aan de klas of iemand de dirigentenrol over wil nemen. Dit kun je afwisselend doen met verschillende leerlingen. Laat de leerlingen eventueel op elkaar reageren (tips en tops).

Wanneer dit goed gaat kun je verschillende dingen toepassen. Maak kaartjes met opdrachten, zoals:

• Wissel telkens in het volume (hard en zacht)

• Wissel telkens in het tempo (snel en langzaam)

• Laat twee groepen los van elkaar spelen (groep A en groep B)

• Laat drie groepen los van elkaar spelen (groep A, groep B en groep C)

Ook samen met de leerlingen kun je opdrachten bedenken. Kies de opdrachten die passen bij je groep, ligt het niveau niet hoog, kies dan voor de makkelijkere opdrachten. 

Afsluiting

Bespreek met de leerlingen wat ze geleerd hebben. Om af te sluiten kun je een instrumentaal (bekend) lied kiezen en de leerlingen laten meespelen. Jij dirigeert de groep, voorbeeldnummers (bekende klassieke muziek): 

Deze les duurt ongeveer 30 minuten en als leerkracht kun je hier heel veel aanpassingen op maken. Wanneer jij merkt dat een lied heel erg bij je klas speelt, kun je daar de instrumentale versie van opzoeken en aanzetten. Iedereen zal het lied dan kennen en de 'dirigent' weet dan genoeg om het lied te laten begeleiden.

Mocht je een rustig lied hebben, let er dan op welke instrumenten je toevoegt in het orkest, harde trommen, bellen enzovoort zijn dan niet heel gewenst. Hierin moet je als leerkracht eigen keuzes maken!